Фарбеҳшавӣ як бемории музмин ва мураккабест, ки метавонад ба ҳамаи системаи организми кӯдак таъсир расонад. Тибқи омор, дар ҷаҳон шумораи кӯдакони гирифтори фарбеҳшавӣ сол ба сол афзоиш меёбад. Ҳар қадар кӯдак барвақттар аз меъёр зиёд вазн гирад, ҳамон қадар эҳтимоли пайдо шудани мушкилоти саломатӣ дар давраи калонсолӣ зиёд мешавад.

Сабабҳо ва омилҳои хавф:

Ғизои ғайрисолим: Истеъмоли ғизоҳои тезтайёр, нӯшокиҳои ширин ва маҳсулоти бастабандишуда, ки миқдори зиёд қанд ва равған доранд.

Фаъолияти кам: Технологияҳои муосир, аз қабили смартфонҳо ва компютерҳо, ба нишастани кӯдакон соатҳои зиёд сабаб мешаванд, ки ин боиси фаъолияти ҷисмонии кам мегардад.

Омилҳои равонӣ ва иҷтимоӣ: Фишорҳои равонӣ, стресс ё одати хӯрдани аз ҳад зиёд ҳамчун вокуниш ба эҳсосот.

Норасоии хоби кофӣ: Норасоии хоб боиси тағйири гормонҳое мешавад, ки иштиҳоро танзим мекунанд.

Оқибатҳои фарбеҳшавӣ дар кӯдакон:

Фарбеҳшавӣ метавонад ба рушди бемориҳои зерин оварда расонад:

• Диабети навъи 2: Дар кӯдакони фарбеҳ бештар пайдо мешавад.
• Фишорбаландӣ: Боиси осеб ба дилу рагҳо мегардад.
• Проблемаҳои устухону мушакҳо: Фишори зиёд ба буғумҳо ва сутунмӯҳра.
• Проблемаҳои равонӣ: Пастшавии эътимод ба худ, стресс, депрессия ва мушкилоти иҷтимоӣ.

Чораҳо барои пешгирии фарбеҳшавӣ:

1. Одатҳои ғизоии солим

• Истеъмоли маҳсулоти табиӣ ва коркарднашуда, аз ҷумла сабзавот, мева, ғалладонагиҳо ва гӯштҳои лоғар.
• Коҳиш додани истеъмоли қанд ва равғанҳои транс.
• Ҳавасмандкунии кӯдакон ба нӯшидани оби тоза ба ҷои нӯшокиҳои қанддор.
• Танзими реҷаи хӯрокхӯрӣ: наҳорӣ бояд ҳатмӣ бошад, ва хӯрокҳо бояд дар соатҳои муайян дода шаванд.

2. Ташкили фаъолиятҳои ҷисмонӣ

• Фаъолияти ҳаррӯза бояд ҳадди ақал 1 соат дар бар гирад: машқҳо, бозӣ дар ҳавои кушод ё машғулиятҳои варзишӣ.
• Пешниҳоди алтернативаҳо ба фаъолиятҳои нишастӣ, аз қабили саёҳат, велосипедронӣ ё шиноварӣ.

3. Таҳкими муҳити оилавӣ

• Волидон бояд худ намуна бошанд: ғизои солим истеъмол кунанд ва дар фаъолиятҳои ҷисмонӣ ширкат варзанд.
• Ҳамроҳи кӯдакон ғизо пухтан ва интихоби маҳсулоти солимро омӯзондан.

4. Назорат аз ҷониби мутахассисон

• Назорат ва мушоҳидаи вазн ва қаду вазни кӯдак аз ҷониби духтур.
• Машварат бо мутахассисони ғизошинос барои таҳияи реҷаи ғизои солим.

5. Таълим ва огоҳӣ

• Дар мактабҳо гузаронидани дарсҳо ва чорабиниҳо дар бораи аҳамияти ғизои солим ва фаъолиятҳои ҷисмонӣ.
• Огоҳ кардани кӯдакон ва волидон дар бораи оқибатҳои фарбеҳшавӣ ва роҳҳои пешгирии он.

Тавсияҳо барои муассисаҳои таълимӣ

• Дар мактабҳо таъмин намудани ғизои солим дар ошхонаҳо.
• Ташкили барномаҳои варзишӣ ва машғулиятҳои ҷисмонӣ.
• Пешниҳоди муҳити мусоиди таҳсил, ки стрессро коҳиш медиҳад ва равобити иҷтимоии солимро ташвиқ мекунад.

Нақши кафедраи бемориҳои кудаконаи №1 ба номи проффессор Аминов Ҳ.Ҷ дар ҳалли мушкилоти фарбеҳшавӣ дар кӯдакон:

Кафедра ҳамчун маркази илмӣ-омӯзишӣ ва амалии тандурустӣ, нақши муҳимро дар пешгирӣ ва табобати фарбеҳшавӣ дар кӯдакон мебозад. Мушкилоти фарбеҳшавӣ на танҳо ба саломатии кӯдакон таъсир мерасонад, балки масъалаи муҳим барои ҷомеаи тиббӣ ва илмӣ мебошад.

Вазифаҳои асосии кафедра дар пешгирии фарбеҳшавӣ:

   Омода кардани насли нави педиатрҳо, ки дониши амиқ дар бораи пешгирии фарбеҳшавӣ ва табобати он доранд.

   Роҳандозии омӯзиши интерактивӣ ва симулятсияҳо барои омӯзиши усулҳои амалӣ.

   Таъмини тавсияҳои асоси илмӣ барои ташкили ғизои солим ва реҷаҳои фаъолнокии ҷисмонӣ барои кӯдакон.

   Омӯзиши волидон дар бораи аҳамияти ғизои солим ва тарзи ҳаёти фаъол барои кӯдакон.

Баланд бардоштани сатҳи огоҳии умумӣ ва ҷалби волидон дар барномаҳои пешгирии фарбеҳшавӣ.

Кафедраи бемориҳои кудаконаи №1 ба номи проффессор Аминов Ҳ.Ҷ бо пайгирии ҳадафҳои илмӣ, таълимӣ ва амалии худ саҳми арзанда дар ҳалли мушкилоти фарбеҳшавӣ дар кӯдакон мегузорад. Бо рушди ҳамкорӣ бо волидон, кафедра метавонад дар коҳиши ин мушкилоти ҷиддӣ саҳми назаррас гузорад. Фарбеҳшавӣ як мушкили ҳалшаванда мебошад, агар дар баробари баланд бардоштани сатҳи огоҳӣ, тарзи ҳаёт ва одатҳои ғизоӣ дуруст роҳандозӣ шаванд. Пешгирии фарбеҳшавӣ на танҳо ба кӯдак, балки ба ояндаи саломатии миллат таъсири мусбат мерасонад.

Давлатова Ҷ. Ҷ.- ассистенти кафедраи бемориҳои кӯдаконаи №1 ба номи профессор Аминов Ҳ.Ҷ.