Коррупсия яке аз мушкилоти ҷиддии ҷомеаҳои муосир ба ҳисоб меравад, ки монеаи асосӣ барои рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва сиёсӣ мебошад. Ин зуҳуроти номатлуб на танҳо эътимоди мардумро ба ниҳодҳои давлатӣ коҳиш медиҳад, балки боиси паст шудани сатҳи зиндагӣ ва адолати иҷтимоӣ мегардад.

Маълумоти умумӣ дар бораи коррупсия

Коррупсия, дар маънои васеъ, суиистифода аз ваколатҳои давлатӣ барои манфиатҳои шахсӣ мебошад. Ин метавонад дар шаклҳои гуногун, аз қабили порагирӣ, сӯиистифода аз мансаб, муносибатҳои хешутаборӣ дар идораҳои давлатӣ ва ғайра зоҳир шавад. Ин зуҳурот бештар дар он ҷойҳо пайдо мешавад, ки механизмҳои назорат ва ҳисоботдиҳӣ заифанд ва сатҳи шаффофият паст аст.

Омилҳои коррупсия

Коррупсия аз якчанд омилҳо маншаъ мегирад:

1.     Камбудии назорат – набудани системаи самараноки назорат ба фаъолияти мансабдорон.

2.     Меъёрҳои пасти зиндагӣ – паст будани маош ва шароити иқтисодӣ метавонад шахсонро ба сӯиистифода аз мансаб водор созад.

3.     Фарҳанги ноустувор – дар баъзе ҷомеаҳо порагирӣ ҳамчун як рафтори муқаррарӣ қабул шудааст.

4.     Набудани адолати ҳуқуқӣ – сатҳи пасти иҷрои қонунҳо ва набудани ҷазо барои амалҳои коррупсионӣ ин зуҳуротро бештар мекунад.

Оқибатҳои коррупсия

Коррупсия ба ҳама соҳаҳои ҷомеа таъсири манфӣ мерасонад:

• Иқтисод: Инкишоф ва сармоягузорӣ кам мешавад, зеро шароити норавшан барои соҳибкорон монеа эҷод мекунад.
• Ҷомеа: Боварии мардум ба давлат коҳиш меёбад, ки ин метавонад ба нооромии иҷтимоӣ сабаб шавад.
• Сиёсат: Суботи сиёсии давлатҳо зери таҳдид мемонад.

Чораҳо барои мубориза бо коррупсия

Барои пешгирии коррупсия андешидани якчанд чораҳо зарур аст:

1.     Баланд бардоштани шаффофият – ворид кардани технологияҳо барои беҳтар кардани равандҳои идорӣ.

2.     Маърифати ҳуқуқӣ – омӯзондани аҳолӣ дар бораи ҳуқуқҳои худ ва ҳимояи онҳо.

3.     Ислоҳоти маъмурӣ – баланд бардоштани сатҳи назорат ва ҷавобгарӣ дар ниҳодҳои давлатӣ.

4.     Мукофот барои росткорӣ – ташвиқ кардани мансабдорон барои коркарди адолатнок тавассути ташаккул додани фарҳанги зиддикоррупсионӣ.

Хулоса

Коррупсия на танҳо мушкили як кишвари алоҳида, балки мушкили глобалӣ мебошад. Барои ҳалли он ҳамкории ҷомеа, давлат ва ташкилотҳои байналмилалӣ зарур аст. Ҳар як шахс бояд дар мубориза бо ин зуҳуроти номатлуб саҳмгузор бошад, зеро ҷомеаи пок ва шаффоф асоси рушди устувор ва адолати иҷтимоӣ мебошад.

Ҳотамова М.Н.-дотсенти кафедраи бемориҳои кӯдаконаи №1 ба номи профессор Аминов Ҳ.Ҷ.