Сил як бемории хатарноки сироятӣ аст, ки вақтҳои охир он зуд-зуд дучор мешавад ва сабаби асосии он сирояти организм бо «чӯбчаҳои Кох» мебошад. Узвҳои маъмултарини ба бемории сил гирифторшаванда – нойчаҳои шуш (бронхҳо) ва шушҳо, гоҳо – устухонҳо, пӯст, системаҳои олати таносул ва роҳи шоша, асаб, лимфа ва инчунин дигар узвҳо ва системаҳо мебошанд.

Сироят тавассути қатраҳои ҳавоӣ рух медиҳад: ҳангоми сулфидан ва нафаскашӣ, одамони сирояти шакли шушӣ дошта, ба ҳаво барангезандаи бемориро (микобактерияи сил) хориҷ мекунанд.

Сироят бо микобактерияҳо на ҳама вақт ба шакли фаъоли беморӣ мубаддал мешавад: микобактерияҳо метавонанд дар организм дар муддати тӯлонӣ бе нишон додани аломатҳо бимонанд. Ин сирояти ниҳонии сил номида мешавад (санҷиши Манту махсус барои муайян кардани ин шакли сил ва андешидани чораҳо саривақт бароварда шудааст). Аммо вақте мешавад, ки ин беморӣ дар бораи худ хабар медиҳад – баъд сулфаи дарозмуддат, табларза, арақи шабона, ё дигар аломатҳо пайдо мешаванд.

Механизмҳои асосии воридшавии сироят ба организм.

Тавассути қатраи ҳавоӣ – сироят ба муҳити атроф тавассути сӯҳбат, атсадиҳӣ, сулфаи бемор бо шакли кушоди беморӣ ворид мешавад ва ҳатто ҳангоми хушк шудан, чӯб хатарнок боқӣ мемонад. Дар бинои махсусан бад вентилятсияшаванда, сироят ба даруни инсон ба воситаи нафас ворид мешавад.

Роҳи алиментарӣ – сироят ба даруни инсон тавассути узвҳои ҳозима ворид мешавад. Ин одатан аз хӯрдани хӯрок бо дастҳои ношуста вобаста аст, ё агар маҳсулоти хӯрока сироятшуда, коркард нашуда, ё ношуста бошад.

Роҳи алоқавӣ – сироят тавассути узвҳои мултаҳимаи чашм, ҳангоми бӯса, алоқаи ҷинсӣ, ба воситаи расидани ашёи бо хуни инсон ифлосшуда (ҷароҳатҳои кушод, ҷои харошидашуда, нохунороӣ, педикюр (нигоҳубини нохуни пой), холкӯбӣ бо ашёи ифлосшуда, сӯзандоруҳои стерилизатсиянашуда), истифодаи ашёи гигиенаи бемор ба шахс ворид мешавад. Шумо инчунин метавонед ҳангоми нигоҳубини ҳайвони бемор – гурба, саг ва дигарон ба бемории сил мубтало шавед. Сирояти дарунибатнӣ – сироят ба кӯдак тавассути платсентаи (ҳамроҳак) бо сил вайроншуда, ё ҳангоми таваллуд аз модар мегузарад. Аммо, ин ҳангоми иллати тамоми организм бо сироят рух медиҳад, аммо агар модаршаванда гирифтори сили шуш бошад, эҳтимолияти сироят ёфтани кӯдак хеле кам аст.

Дар кӯдакони то 5-сола, сироят нисбат ба калонсолон бештар ба рушди бемории сили вазнин оварда мерасонад, ки аз он на танҳо шуш, балки системаи марказии асаб, гурдаҳо, устухонҳо ва ғайра иллат меёбанд. Бемории сил барои шахсони гирифтори сирояти ВНМО низ хеле хатарнок нест.

Давраи инкубатсионӣ бемории сил, яъне, давраи аз лаҳзаи воридшавии чӯбчаи Кох то пайдо шудани аломатҳои аввалини беморӣ, аз 2 то 12 ҳафта, ба ҳисоби миёна – 6-8 ҳафта, баъзан як сол ё бештар аз он мебошад.

Аввалин нишонаҳои бемории сил:

• эҳсоси камқувватӣ, беҳолӣ, хастагӣ, лакотӣ, хоболудии зиёд;
• бемор иштиҳо надорад, асабонияти зиёд мушоҳида мешавад;
• бехобӣ ва хобҳои даҳшатовар ҷой дошта метавонад;
• арақи шадид;
• ҳарорати баланди бадан 37,5-38°С, ки муддати дароз (як моҳ ё бештар аз он), вараҷаи сабук;
• сулфаи хушк, ки шабона ва субҳ шиддат мегирад, хислати хурӯҷ дорад;
• рухсор ранги сафедтоб мегирад, дар ҳоле ки дар рӯй сурхии ғайритабиӣ вуҷуд дорад;
• чашмҳо нури носолим доранд.

Нишонаҳои асосии бемории сил

Барои дақиқии бештар, мо пешниҳод менамоем, ки бо шарҳи мухтасари аломатҳои сил, вобаста аз узв ё система, ки дар он ҷо беморӣ пайдо шудааст, шинос шавед.

Сили шуш бо дард дар қафаси сина, баъзан дар таги қабурға, ё атрофи шона, ки ҳангоми нафаси чуқур шиддат мегирад, бо хиррос дар шуш, зуком, тез кам шудани вазн, васеъшавии гиреҳҳои лимфа (лимфаденопатия) тавсиф карда мешавад. Сулфаи сили шуш хусусияти тарӣ дорад ва балғам ҷудо мекунад. Ҳангоми шакли инфилтративии сил, дар балғам заррачаҳои хун мавҷуданд. Сили шуш аксар вақт бе аломат мегузарад, танҳо ҳангоми муоинаи нақшавӣ, бо истифодаи флюорография, ё рентгени қафаси сина ва инчунин бо истифода аз санҷиши туберкулин муайян карда мешавад.

Сили системаи олати таносул ва роҳи шоша одатан бо пешоби хира, бо ҳузури хун дар он, пешобравии паси ҳам ва дардовар, бо дарди сим-сим дар поёни шикам, тарашшуҳоти хундор, варами дардноки хоядон бо рашҳа (экссудат) ҳамроҳӣ мекунад;

Сили устухонҳо ва буғумҳо бо вайроншавии бофтаи тағоякдор, дискҳои байни сутунмӯҳра, узвҳои такяву ҳаракаткунанда ва баъзан бо кифоз, вайрон шудани ҳаракати инсон, то беҳаракатии пурра ҳамроҳӣ мекунад;

Сили узвҳои ҳозима бо варамкунии шикам, ва дарди сим-сим дар он, қабзият, дарунравӣ, хун дар наҷос, зуд камшавии вазн, ҳарорати субфебрилии доимӣ ҳамроҳӣ мекунад;

Сили пӯст бо пайдошавии лӯлаҳои зиччи дарднок зери пӯсти бемор, ки ҳангоми хоридан хориҷ шуда, аз онҳо инфилтрати сафеди творогмонанд мебарояд, ҳамроҳӣ мекунад;

Сили СМА (системаи марказии асаб) бо дарди сар, вайроншавии функсияи чашм, садо дар гӯш, вайроншавии кардани мутобиқат, таваҳҳум, беҳушӣ ва баъзан харобии рӯҳӣ, илтиҳоби пардаи мағзи сар (менингити силӣ), пайдоиши гранулема дар моддаҳои мағз ҳамроҳӣ мекунад;

Сили шакли милиарӣ бо манбаи сершумори захмдор – пайдоиши микрогранулемаҳои зиёд, ки андозаи ҳар яке аз онҳо то 2 мм дар диаметр мебошад, тавсиф карда мешавад. Сабаби ин раванд паҳншавии сироят дар тамоми организм дар заминаи системаи иммунии заиф мебошад.

Ташхис

Гузаронидани ташхиси саривақтӣ барои ошкор намудани бемории сил дар марҳилаҳои аввал мусоидат мекунад. Ҳангоми пайдо шудани нишонаҳои беморӣ зарур аст, ки ба духтур муроҷиат намуда, аз муоинаи зерин гузаранд:

Муоинаи рентгении қафаси сина усулест, ки тавассути он метавон манбаҳои силро дар бофтаи шуш муайян кард.

Санҷишҳои туберкулин (реаксияи Манту, Диаскинтест) – таҳқиқоте, ки барои муайян кардани беморӣ дар синни кӯдакӣ истифода бурда мешавад;

Таҳлили балғам барои кишт – ошкор кардани микобактерияҳо, ки ташхиси бемории силро пурра тасдиқ мекунанд.

Ба маҷмӯи муоинаи бемор ташхиси нақшавӣ – таҳлили хун, пешоб дохил мешаванд. Онҳо барои арзёбии умумии ҳолати бемор заруранд.

Пешгирии бемории сил

Пешгирии бемории сил дар синни калонсолӣ ин муоинаи ҳарсолаи диспансерӣ ва ошкор кардани беморӣ дар марҳилаҳои аввал мебошад. Бо мақсади ошкор намудани бемории сил дар марҳилаҳои аввал калонсолон бояд дар муолиҷахона на камтар аз 1 маротиба дар як сол аз муоинаи флюорографӣ гузаранд (вобаста ба касб, вазъи саломатӣ ва мансубият ба гурӯҳҳои гуногуни хавф). Барои пешгирӣ аз ин бемории маккорона, муқовимати баданро баланд бардоштан, тарзи ҳаёти солимро пеш бурдан лозим аст, ки ғизои дуруст, рад кардани одатҳои бад, машғулияти тарбияи ҷисмонӣ, варзиш ва обутобдиҳии баданро дар бар мегирад.

ВНМО ва БПНМ

Вируси норасоии масунияти одам (ВНМО) – ин сироятест, ки дар натиҷаи ду намуди ретровирусҳо, ки дар ҳуҷайраҳои муайяни хун (бо номи лимфоцитҳои CD4 + T) зиндагӣ мекунанд пайдо шуда, онҳоро несту нобуд карда, боиси тадриҷан суст шудани системаи иммунӣ мегардад.

ВНМО тавассути хун, алоқаи ҷинсӣ ва бо роҳи сироятёбии амудӣ – аз модар ба кӯдак дар вақти таваллуд, ё ҳангоми синамакконӣ мегузарад. Агар ВНМО-ро табобат накунанд, системаи иммунии одам то рафт заифтар мегардад, то он даме ки мубориза бо сироятҳо ва касалиҳои ба ҳаёт таҳдидкунанда комилан қатъ нагардад. Бемории пайдошудаи норасоии масуният (БПНМ) ин ҳолатест, ки дар заминаи сирояти ВНМО инкишоф ёфта, маҷмӯи аломатҳо ва бемориҳоеро тавсиф мекунад, ки дар марҳилаи ниҳоии сирояти ВНМО дар ҳолати сироятро табобат накардан, ба вуҷуд меоянд. Чунин Шуморида мешавад, ки аз лаҳзаи ворид шудани вирус ба бадан то расидани марҳилаи БПНМ, ба ҳисоби миёна 10 сол (5 то 15 сол) мегузарад. Аммо танҳо он вақте ки агар ба бемор вирус ворид шуда бошаду вале ӯ табобатро оғоз накарда бошад.

Роҳҳои сирояти ВНМО.

Сирояти ВНМО бо роҳҳои зерин мумкин аст:

• ҳангоми ҳама гуна шакли алоқаи ҷинсӣ бо шахси мубталои ВНМО. Алоқаи ҷинсӣ бе рифола – аз ҳама роҳи маъмултарини паҳншавии сирояти ВНМО мебошад. Мавҷудияти бемориҳои бо роҳи алоқаи ҷинсӣ гузаранда, хатари сирояти ВНМО-ро баланд мебардорад;
• ҳангоми гузаронидани хуни сироятшуда (сироят бо бордоркунии сунъӣ, трансплантатсияи пӯст ва узвҳо имконпазир аст);
• ҳангоми истифодаи сӯзанҳо, сӯзандоруҳое, ки шахси сироятшудаи ВНМО истифода бурдааст (хусусан тавассути истеъмолкунандагони маводи мухаддир);
• аз модар ба кӯдак (дар вақти ҳомиладорӣ, таваллуд, ҳангоми синамакконӣ);
• ҳангоми амалиётҳои тиббии тамизношуда (холкӯбӣ, пирсинг, нохунороӣ);
• аз беморон ба кормандони тиб, ки бо хун ва дигар моеъҳои беморони гирифтори ВНМО ё БПНМ дар тамосанд.

Эҳтимолияти сирояти ВНМО ҳангоми мавҷуд будани захм дар пӯст ва луобпарда (ҷароҳат, ҷои харош, бемориҳои милк) меафзояд.

Ҳамин тариқ, новобаста аз ҷинс, синну сол, миллат, тамоюли ҷинсӣ, неъмати моддӣ ё мансубият ба ҳама гуна гурӯҳҳои иҷтимоӣ, ҳар кас метавонад мубталои ВНМО гардад.

ВНМО тавассути фишурдани дастҳо, сулфидан, атсадиҳӣ, истифодаи телефони ҷамъиятӣ, ташриф ба беморхона, кушодани дарҳо, истифодаи асбоби хӯрокхӯрии умумӣ, ҳаммом ва души умумӣ, истифодаи ҳавзҳои шиноварӣ ва газидани хомӯшакҳо ва дигар ҳашарот паҳн намешавад. Одами солим, ҳангоми риояи чораҳои эҳтиётӣ, метавонад бехатар дар назди шахми мубтаои ВНМО қарор гирад ва ҳамроҳи ӯ дар як хона зиндагӣ кунад.

Аломатҳои сирояти ВНМО

Дар баъзе одамони сироятёфтаи ВНМО аломатҳо метавонанд моҳҳо ва ҳатто солҳои баъд аз сироят шудан пайдо нашаванд. Аммо, тақрибан дар 80% шахсони сироятшудаи ВНМО синдроми ретровирусии шадид ривоҷ меёбад. Он тақрибан 2-6 ҳафта пас аз ворид шудани вирус ба бадан идома меёбад.

Аломатҳои марҳилаи аввали сирояти ВНМО

• табларза, вараҷа;
• дард дар буғумҳо ва мушакҳо;
• варами гулӯ, калон шудани ғадуди гулӯ;
• арақи шадид, асосан шабона;
• доначаҳои сурх;
• хастагии бесабаб, гум кардани қувват, хасташавӣ;
• бесабаб кам шудани вазн;
• кандидоз.

     Арақи шабона— яке аз аломатҳои аввали ВНМО, аммо одамон ба он солҳои дароз аҳамият намедиҳанд.

     Аммо ин аломатҳо инчунин вақте ки бадан аз вирусҳои дигар зарар мебинад метавонанд пайдо шаванд, на танҳо ВНМО, зеро онҳо нишон медиҳанд, ки бадан бо ягон намуди вирус мубориза мебарад, аммо нишон намедиҳад, ки бо кадом вирус. Агар ин нишонаҳо пайдо шаванд, ин маънои онро надорад, ки Шумо ВНМО доред, танҳо бояд ба мутахассиси бемориҳои сироятӣ муроҷиат кард, то ёрии тиббӣ гирифта, барои ВНМО ва дигар сироятҳо таҳлил гиред.

Сирояти ВНМО бе ягон аломатҳо

     Дар бисёр ҳолатҳо, пас аз синдроми шадиди ретровирус, аломатҳо муддати тӯлонӣ метавонанд пайдо нашаванд. Аммо дар ин муддат вирус хоб намекунад, балки корҳои харобиоварро иҷро намуда, ба системаи иммунӣ ва узвҳо зиён мерасонад. Бе табобат, ки афзоиши вирусро пешгирӣ мекунад, ин раванд метавонад тақрибан 10 сол давом ёбад.

     Шахси мубталои ВНМО аксар вақт ягон аломатро эҳсос намекунад, худро хуб ҳис мекунад ва солим ба назар мерасад.

     Барои занони мубталои ВНМО, барои нагузаронидани сироят ба кӯдак, дар давраи ҳомиладорӣ, табобати махсус лозим аст.

Дар кадом ҳолатҳо бояд барои ВНМО аз муоина гузашт?

• Табларза бо сабабҳои номаълум, беш аз 1 моҳ;
• Бо сабабҳои номаълум зиёд шудани ду ё зиёда гурӯҳҳои уқдаҳои лимфавӣ дар тӯли 1 моҳ;
• Дарунравии доимӣ дар давоми 1 моҳ;
• 10% ё зиёда аз он кам шудани вазни бадан;
• Илтиҳоби шуши давомнок ва такроршаванда, ё илтиҳоби шуше, ки ба он табобати оддӣ таъсир намекунад;
• Бемориҳои дурудароз ва такроршавандаи маддадор-бактериявӣ, бемории паразитарӣ, сепсис;
• Занон бо бемориҳои музмини илтиҳоби системаи репродуктиви , ки асолаташ номаълум аст;
• Аломатҳои кандидоз дар ковокии даҳон;
• Доначаҳои герпетикии васеъ бо ҷойгиршавии ғайрихос;
• Агар бо шарики нав алоқаи ҷинсии ҳифз нашуда ҷой дошта буд, ё агар рифола сӯрох шуд;
• Агар шахс таҷовузи ҷинсӣ гирифтор шуда бошад;
• Агар шарики доимии ҷинсӣ бо шахси дигар алоқаи ҷинсӣ дошта бошад;
• Агар шарики ҷинсии гузашта ё ҳозира мубталои ВНМО бошад;
• Агар барои пирсинг, ё холкӯбӣ сӯзанҳои аллакай истифодабурдашударо истифода баранд.

Чӣ тавр аз ВНМО сироят наёбед?

Яке аз чораҳои муассири мубориза бар зидди сирояти ВНМО ин пешгирӣ аст! Ҳангоми донистани роҳҳои асосии сирояти ВНМО шахс бояд:

• маҳсулоти гигиенаи шахсӣ – устура, асбоби нохунороӣ ва ғайраҳоро истифода барад;
• ҳангоми сӯрох кардани гӯш, холкӯбӣ танҳо асбобҳои тамизшударо истифода барад;
• моддаҳои мухаддири инъексионӣ истифода набарад;
• ҳамеша бо худ воситаҳои контрасепсияӣ (рифола) дошта бошад. Бо алоқаи ҷинсӣ ҳифзнашуда машғул нашавад.

     Дар хотир доред! Хатари сироят на танҳо барои «гурӯҳҳои хатар» балки барои ҳар як шахс мавҷуд аст. Рафтори хатарноке мавҷуд аст, ки ҳама бояд аз он худдорӣ кунанд!

Бемориҳои олоти таносул

  Инҳо бемориҳое мебошанд, ки аслан тавассути алоқаи ҷинсӣ мегузаранд, аммо ҳолатҳое ҳастанд, ки сироят бо роҳи дигар ба организм ворид мешавад. Ин гурӯҳбандӣ касалиҳоеро дар бар мегирад, ки дар системаи олати таносул  ва роҳи шошаи одам ба вуҷуд омадаанд. Касе метавонад бо раванди илтиҳобӣ бемор шавад ва ҷабрдидаи аломатҳои муайян гардад ва дигаре бошад бо «бе- морӣ» сироят ёфта, ҳангоми доштани иммунитети қавӣ, интиқолдиҳанда меша- вад. Аммо набудани аломатҳо маънои онро надорад, ки ин беморӣ ҳеҷ гоҳ зоҳир намешавад ва ё ба шарики ҷинсӣ ва шахсе, ки бо онҳо зуд-зуд алоқа мекунанд, гузаронида намешавад. Ҳаёти ҷинсӣ бидуни усулҳои монеавӣ (рифола), зуд-зуд иваз шудани шарикони ҷинсӣ, оғози барвақти ҳаёти ҷинсӣ ва дигар омилҳо ба паҳншавии ин бемориҳо мусоидат мекунанд.

Ба Шумораи бемориҳои ҷинсӣ инҳо дохил мешаванд:

• Гонорея – ангезанда гонококк, луоби каналҳои олати таносул ва роҳи шоша, узвҳои таносул, мултаҳима, пешгоҳи ком, рӯдаи рост осеб мебинанд;
• Трихомоноз – ангезанда трихомонада, ба узвҳои таносул ва луоб осеб мерасонад;
• Сифилис (оташак) – ангезанда – трепонема. Ба луобпарда, системаҳои устухон, асаб, мушак ва дигар системаҳо осеб мерасонад;
• ПВИ – папилломавируси инсон. Ба сохтори хун, луобӣ ва мушакӣ осеб мерасонад;
• Педикулёз, шабушкҳои зери ноф – паразитҳо ба қисми пашмдори зери ноф ва тамоми бадан мегузаранд;
• Герпеси узвҳои таносул – ба сохтори луобӣ ва мушакӣ осеб мерасонад, захмчаҳо дар лабҳои таносул ва мақъад пайдо мешаванд;
• Кандидоз (молочница) – бактерия ба луоби маҳбал, узви таносул осеб мерасонад. Цитомегаловирус, ба системаҳи асаб, мушак ва хун осеб мерасонад.

     Роҳи сироят.

     Сироят бо бемориҳои роҳи ҷинсӣ бо роҳҳои зерин сурат мегирад:

• Алоқаи ҷинсӣ – дар ин ҷо намуди алоқаи ҷинсии муҳофизанашуда бо паҳнкунанда, ё одами бемор дар назар аст. Сироят бо роҳи вагиналӣ, оралӣ ва аналӣ мегузарад;
• Сироят тавассути хун – ҳангоми гузаронидани хун ба организм вирусҳо ва бактерияҳои хавфноки сифилис, ВНМО, ПВИ, гепатит ва ғайра метавонанд ворид шаванд;
• Истифодаи асбобҳои тиббии тамизнашуда ҳангоми ҷарроҳӣ, холкӯбӣ, сӯрохкунии гӯш, педикюр, нохунороӣ, истифодаи асбобҳои устура;
• Сироят ба воситаи модар – зан метавонад бемориро ба кӯдаки худ ҳангоми ҳомиладорӣ, ё таваллуд ва инчунин ҳангоми синамакконӣ гузаронад;
• Ашёҳои гигиена – истифодаи сачоқҳои дигарон, собун, либос, дастмоли оббозӣ, тубак метавонад боиси сироят бо трихомониаз, кандидоз, сӯзок, оташак гардад;
• Оби даҳон – бӯса, истифодаи зарфҳои умумӣ, сигор, лабсурхкунак, мисвок ва дигар ашёҳо метавонанд бемориҳоро ба монанди оташак, аз ҳисоби сирояти спирохетаи хиратоб гузаронанд.

     Аломатҳои асосӣ

     Зуҳуроти бемории маҳрамона гуногунанд, ин бо омилҳои мухталиф вобаста аст, аз ҷумла: навъи сироят, дараҷаи зарар ба организм ва вазъи масуният. Барои муайян кардани мавҷуд будан ё набудани сирояти ҷинсӣ, он ба гурӯҳҳои шартӣ тақсим карда мешавад, ки аломатҳои умумӣ доранд:

• донаҳо дар бадан дар нуқтаҳои мухталиф дар шакли эрозия, қишр, доғҳо, маддаҳо, папула, захмҳо;
• ҳиссиёти дардовар дар гулӯ;
• ҳиссиёти дардовар дар минтақаи коси хурд;
• эҳсоси сӯзиш, хала ҳангоми пешоб;
• эҳсоси сӯзиш, мавҷудияти тарашшуҳот аз маъқад;
• нутқашон, хала дар чашм;
• рехтани мӯй;
• дард дар буғумҳо ва мушакҳо.

     Инчунин, ба бемориҳои олоти таносул аломатҳое ишора мекунанд, ки танҳо дар яке аз  ҷинсҳо зоҳир мешаванд.

     Аломатҳо дар мардон

• тарашшуҳоти кам ё зиёд, метавонанд шаффоф, моеъ, ғафс, маддамонанд, сафед, сабз, зард, кафкдор, дар шакли қатраҳо бошанд;
• нороҳатӣ, хала ҳангоми пешоб, ё доимо;
• доначаҳо, ҳалолат дар сараки узви мардона;
• тарқишҳо, захмҳо узви мардона;
• тангшавии ҷисм;
• дард ва нороҳатӣ дар минтақаи зери ноф, қадкашак, маъқад ва ҷатан;
• зуд-зуд пешобкунӣ, мушкилӣ бо ҷараёни пешоб;
• паст кардани маҳз ва дард ҳангоми эҳтилом (эякулятсия);
• резаҳои хундор, маддадор дар манӣ ва пешоб.

     Аломатҳо дар занон

• бӯи нохуш аз маҳбал;
• тағйир ёфтани намуди зоҳирии узви ҷинсӣ;
• сӯзиш ва хориш дар атрофи маҳбал ва лабҳои ҷинсӣ;
• тарашшуҳоти хундор, ки ба ҳайз вобаста нестанд;
• сӯзиш, дард ва нутқашон ҳангоми пешобкунӣ;
• дард ҳангоми алоқаи ҷинсӣ;
• пайдоиши доначаҳо дар узви ҷинсӣ;
• хала, дард дар атрофи коси хурд, метавонад ҳам доимӣ ва ҳам даврӣ бошад. Барои пешниҳоди ташхис, духтур таърихи тиббиро ҷамъоварӣ мекунад ва аломатҳои беморро аниқ мекунад. Тасвири дақиқи клиникӣ танҳо пас аз санҷишҳои лабораторӣ маълум хоҳад шуд.

      Усулҳои ташхис.

         Илова бар ҷамъоварии маълумот аз худи бемор, духтур ҳатман муоинаи санҷишҳои лабораториро таъин мекунад.

           Усули аз ҳама самаранок ва дастраси муҳофизати худ ин истифодаи рифола мебошад. Агар алоқа аллакай рух дода бошад ва қабл аз он чораҳои муҳофизатӣ андешида нашуд, фавран узвҳои таносулро бо антисептикҳои пурқувват тоза кардан лозим аст. Истифодаи сачоқҳои дигарон, мисвок, дастмоли оббозӣ, либоси таг, зарфҳо ва ғайраҳо қатъиян манъ аст.

Коронавируси COVID-19

Дар тамоми ҷаҳон эпидемияи коронавируси COVID-19 мавҷуд аст: ин вирус сирояти хатарнокро ба вуҷуд меорад, ки он ба мисли шамолкашӣ аст, аммо метавонад ба оқибатҳои хатарнок ва ҳатто марг аз сабаби илтиҳоб, хароб шудани системаи нафаскашӣ ва ҳозима оварда расонад. Гурӯҳи асосии хатар одамоне ҳастанд, ки синнашон аз 65 боло аст, аммо кӯдакон, ҷавонон ва одамони синну соли миёна низ метавонанд ба таври ҷиддӣ зарар бинанд.

Вирус аз як шахс ба шахси дигар тавассути сулфа ва атсадиҳӣ ва тавассути расидан мегузарад.

Аломатҳои асосӣ: ҳарорати баланд, сулфаи хушк, нафастангӣ, дард дар мушакҳо, хастагии баланд, баъзан – дарди сар, дард дар қафаси сина, дарунравӣ, дилбеҳузурӣ, қайкунӣ, хунпартоӣ. Аломатҳо метавонанд дар давоми 14 рӯз пас аз сироят пайдо шаванд ва аксар вақт ба шамолкашӣ, ё зукоми оддӣ монанданд. Доруворӣ ва ваксинаҳо барои коронавируси COVID-19 дар марҳилаи таҳия қарор доранд. Дар сурати бемор шудан, иммунитети организмро тақвият додан лозим аст, агар зарур бошад ва бо тавсияи духтур доруҳои табшикан ва антибиотикҳо истеъмол кардан, инчунин дар ҳолати душвор будани нафаскашӣ, камқувватӣ, дард дар қафаси сина барои кӯмаки таъҷилӣ ва бистарӣ муроҷиат намудан.

Чӣ гуна худро аз коронавирус бояд муҳофизат кард:

• ба ҷойҳои ҷамъиятӣ нарафтан, бе зарурат аз хона набаромадан
• бо дастони ифлос ба рӯй нарасидан
• аз муносибат бо беморон канора гирифтан
• дастҳоро тоза шустан (на камтар аз 30 сония бо оби гарм)
• тамиз кардан ва бо собун шустани ашё ва маводе, ки Шумо ё дигар одамон ба он мерасанд
• ба дигар одамон даст нарасонидан, дасташонро нафишурдан ва оғӯш накардан.

1. (Дар қисми матни ин боб «Маълумоти асосӣ» аз тарафи Филиали «ХЕЛВЕТАС Интеркооперейшен ГмбХ» дар Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда шудааст).

ДАР ХОТИР ДОРЕД!

Гузаштан аз комиссияи тиббӣ барои шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки мехоҳанд барои фаъолияти худ патент гиранд, раванди ҳатмист. Агар шаҳрванди ҶТ бемории сил, махав (бемории Ҳансен), сифилис, сирояти ВНМО, ё бемории пайдошудаи норасоии масъуният (БПНМ), вобастагӣ аз маводи мухаддир дошта бошад, ё паҳнкунандаи коронавируси COVID-19 бошад, ба ӯ метавонанд дар гирифтани патенти кор, иҷозат барои истиқомати муваққатӣ, ё иҷозат барои истиқомат дар ФР рад кунанд, зеро ин гуна бемориҳо барои дигарон хатарнок ҳисобида мешаванд.

Ҳангоми ошкор шудани касалиҳои пӯсту олоти таносул дар комиссияи тиббӣ (сӯзок, оташак), бемории сил, ё коронавируси COVID-19 ба шаҳрванди ҶТ пешниҳод карда мешавад, ки курси пулакии табобати ин бемориҳоро дар ФР гузарад ва дар сурати рад кардан, таъин карда мешавад, ки ба ватанаш баргардад.

Ҳангоми ошкор кардани сирояти БПНМ, ё ВНМО, фармони хориҷ шудан аз ФР бароварда мешавад, ки иҷрои он ҳатмӣ буда, минбаъд вуруд ба ФР манъ карда мешавад.

Ҳангоми ошкор шудани ин касалиҳо дар марҳилаи терминалӣ, ё, марҳилае, ки ба ҳаёт ва саломатии шаҳрванд хатари фаврӣ таҳдид мекунад, расонидани ёрии таъҷилии тиббии ройгон бо дар беморхонаи давлатӣ бистарӣ кардан имконпазир аст.

Шикоят оид ба вайрон кардани тартиби гузаронидани муоинаи тиббиро Хадамоти федералии назорати тандурустӣ (Росздравнадзор) қабул мекунад. Амрнома оид ба хориҷ шудан аз ФР ва манъи воридшавӣ тавассути Хадамоти федералии назорати ҳифзи ҳуқуқи истеъмолкунандагон бароварда мешавад. Ёрии таъҷилии тиббӣ дар Россия, РОЙГОН дастрас мешавад. Ба муҳоҷир вазифадоранд, ки ёрии таъҷилии тиббӣ ҳатто дар сурати набудани полиси тиббӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо пешниҳод намоянд.

Дар ҳолатҳои таҳдид ба ҳаёт ва саломатии инсон, бояд ёрии таъҷилӣ даъват карда шавад.

Агар Шумо дар гирифтани ёрии тиббӣ мушкилот дошта бошед, Шумо бояд ба хатти доимоамалкунандаи кумитаҳо/вазоратҳои тандурустии минтақа, ё Вазорати тандурустии ФР муроҷиат кунед.

Агар бо ягон сабаб ба Шумо барои кӯмаки тиббии таъҷилӣ рад кунанд, барои шикояти минбаъда радди хаттӣ талаб кунед.

Агар ба Шумо табобати пулакии нақшавӣ лозим бошад, бо Шумо бояд шартнома оид ба пешниҳоди хизматрасонии тиббӣ баста шавад, бо пешакӣ мувофиқа намудани нархи он.

Хизматрасонии тиббии пулакӣ барои табобати нақшавӣ ва ёрии таъҷилии тиббӣ барои беморони БПНМ, ё сирояти ВНМО аз ҷониби марказҳои БПНМ дар субъектҳои ФР пешниҳод карда мешавад ва ташкилотҳои махсусгардонидашудаи ғайритиҷоратӣ ба расонидани ин кӯмак мусоидат мекунанд.

Дар бисёр минтақаҳои ФР имконпазир аст, ки санҷиши ВНМО ба таври пинҳонӣ ва ройгон гузаронида шавад.

Хизматрасонии тиббии пулакӣ барои табобати нақшавӣ ва ёрии таъҷилии тиббӣ барои беморони сил аз ҷониби диспансерҳои давлатии зиддисилӣ пешниҳод карда мешавад.

Хизматрасонии тиббии пулакӣ барои табобати нақшавӣ ва ёрии таъҷилии тиббӣ барои бемориҳои бо роҳи алоқаи ҷинсӣ гузаранда (БРАҶГ) аз ҷониби диспансерҳои давлатии пӯстӣ-венерологӣ пешниҳод карда мешавад.

ҚОНУНГУЗОРӢ

• «Дар бораи асосҳои ҳифзи саломатии шаҳрвандон дар Федератсияи Россия» (Қонуни федералии № 323-ҚФ аз 21.11.2011).
• «Дар бораи тасдиқи Қоидаҳои расонидани ёрии тиббӣ ба шаҳрвандони хориҷӣ дар қаламрави Федератсияи Россия» (Қарори Ҳукумати Федератсияи Россия аз 06.03.2013 № 186).
• Қарори Ҳукумати ФР аз 1 декабри соли 2004. № 715

«Дар бораи тасдиқи рӯйхати бемориҳои аз ҷиҳати иҷтимоӣ аҳамиятнок ва рӯйхати бемориҳое, ки барои дигарон хатарнок мебошанд»

• Фармони Вазорати тандурустии ФР, аз 29 июни с. 2015 № 384н

«Дар бораи тасдиқи рӯйхати бемориҳои сироятӣ, ки барои дигарон хатар эҷод мекунанд ва барои рад кардан, ё бекор кардани иҷозат барои истиқомати муваққатии шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандӣ, ё иҷозат барои истиқомат, ё патент, ё иҷозатномаи кор дар ФР асос мебошад, инчунин тартиби тасдиқи мавҷуд будан, ё набудани онҳо, инчунин шакли хулосаи тиббӣ дар бораи мавҷудияти (набудани) ин беморӣ”

/migrant-mobile.com

---